Παρασκευή 20 Αυγούστου 2010

Η ιστορία του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου


Ίσως λίγο καθυστερημένα το θυμήθηκα αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ!!!
Την περασμένη Κυριακή, της Παναγίας, γιόρτασε η Εκκλησία του χωριού μας, η Κοίμηση της Θεοτόκου. Την ερχόμενη Δευτέρα θα γιορτάσει ξανά την Απόδοση της Κοιμήσεως ( ή όπως λέγεται από το λαό, τα Εννιάμερα της Παναγίας), οπότε και γίνεται και το πανηγύρι του χωριού μας!
Θεώρησα λοιπόν ευκαιρία να αναφερθώ συνοπτικά στην ιστορία του ναού αυτού, που είναι και ο αρχαιότερος πλήρως σωζόμενος στην περιοχή. Σύμφωνα με την επιγραφή, που βρίσκεται εντοιχισμένη πάνω από την νότια πόρτα "Ο ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΟΙΚΟΔΩΜΗΘΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1866 ΑΠΡ 2", διανύει δηλαδή φέτος το 144ο έτος του. Αυτό τον καθιστά τον δεύτερο αρχαιότερο ναό της περιοχής ως κτίσμα, αφού ο ναός του Αγίου Δημητρίου Λαντζοϊου έχει χτιστεί το 1844. Εντούτοις, ο Άγιος Δημήτριος καταστράφηκε δύο φορές εσωτερικά και δεν διατηρεί τίποτα από την αρχική του διακόσμηση, σε αντίθεση με την Κοίμηση, που διατηρεί όλα τα στοιχεία της αρχικής της διαρρύθμισης : το περίτεχνο ξυλόγλυπτο χρυσοβαμμένο τέμπλο με τις εικόνες του, την επίσης ξυλόγλυπτη οροφή, στο κέντρο της οποίας υπάρχει ένας εσωτερικός τρούλος (που δεν φαίνεται στην εξωτερική πλευρά της στέγης, καθώς πρόκειται για ναό ρυθμού βασιλικής), τον ξυλόγλυπτο θρόνο και τον γυναικωνίτη.
Οι εικόνες του τέμπλου είναι έργο του Μοναχού Θεοκλήτου Τσαλπατούρου, που ασκούσε την τέχνη της αγιογραφίας στον Πύργο την εποχή της ανέγερσης του ναού και έργα του βρίσκονται σε πολλούς άλλους ναούς της μητρόπολης. Μάλιστα, η υπογραφή του υπάρχει σε δύο τουλάχιστον από τις εικόνες του τέμπλου, στην μεγάλη εικόνα της Παναγίας και στην εικόνα της Κοίμησης.
Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του ναού, το τέμπλο, είναι έργο αγνώστου εργαστηρίου. Φέρει στην κορυφή την παράσταση του Εσταυρωμένου, στη βάση του οποίου ειναι αλυσοδεμένοι δύο Δράκοντες ενώ το υπόλοιπο είναι διακοσμημένο με παραστάσεις φυτικές, αμπελιού και αγγέλων. Το βημόθυρο, ιδιαίτερης τέχνης εκτός από τις γλυπτικές, φέρει και ζωγραφικές παραστάσεις.
Οι αγιογραφίες θεωρούνται έργο Επτανήσιου ζωγράφου, λόγω των έντονων χαρακτηριστικών τους. Πρόκειται για τις ολόσωμες μορφές των Δώδεκα Αποστόλων που καλύπτουν τους τοίχους, με τα βλέμματα στραμμένα προς το Ιερό καθώς και τις παραστάσεις της "Θυσίας του Αβραάμ" και της "Ιστορίας του Ιώβ" πάνω από την νότια και βόρεια θύρα αντίστοιχα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στακειμήλια του ναού περιλαμβάνονται παλαιότατα Ιερά σκεύη, Δισκοπότηρα, Ευαγγέλια και άμφια, που ανήκουν στους Ιερείς που υπηρέτησαν εδώ από την πρώτη μέρας λειτουργίας του ναού.
Τα ονόματα των ιερέων, σύμφωνα με τον κατάλογο του ναού ( και σύμφωνα με τη λίστα που διατηρούσε ο παπ-Αγγελής Καρυανός και συμβουλεύτηκα) είναι τα εξής (Δεν είναι τα επώνυμα όλων γνωστά) :

Παναγιώτης
Δημήτριος
Γεώργιος Παπουτσής
Ιωάννης
Δημήτριος
Μάρκος
Βασίλειος
Δημήτριος Καρυανός
Γεώργιος Καφύρας
Χαράλαμπος Χριστόπουλος
Άγγελος Καρυανός
Παναγιώτης Γεωργιόπουλος

Μέχρι το 1929 στο προαύλιο του ναού λειτουργούσε το νεκροταφείο του χωριού, το οποίο μεταφέρθηκε στην Ευαγγελίστρια, γλιτώνοντας έτσι τον κόσμο από πολλές φρικιαστικές εμπειρίες, που πρόσφερε συχνά το χειμώνα η βροχή ξεθάβοντας ό,τι μπορούσε να ξεθάψει,λόγω του κατηφορικού εδάφους.
Ο ναός από την κατασκευή του δεν είχε συντηρηθεί μέχρι την δεκαετία του 1950, οπότε με την εργατικότητα του παπ-Αγγελή άρχισαν εργασίες συντήρησεις εσωτερικά και εξωτερικά : η πρόχειρη κατασκευή που στέγαζε την καμπάνα αντικαταστάθηκε από το σημερινό καμπαναριό (στο οποίο τοποθετήθηκαν πια 3 καμπάνες), η εξωτερική πέτρινη επιφάνεια του ναού καλύφθηκε με σοβά και συντηρήθηκαν οι τοιχογραφίες.
Τη δεκαετία του 1990 κατασκευάστηκε το υπερυψωμένο ηρώο και πλακωστρώθηκε το προαύλιο του ναού. Στην ουσία δεν έχουν υπάρξει από τότε ουσιαστικές αλλαγές, εκτός από τον ελαιοχρωμαστισμό του ναού το 2008.
Πιθανώς δεν κατάφερα να μεταφέρω τη σημασία που έχει αυτός ο ναός ως ιστορικό και πολιτιστικό μνημείο. Η αλήθεια είναι πως αν κανείς δεν τον επισκεφτεί δεν καταλαβαίνει πόση συγκίνηση μπορεί να προκαλέσει. Είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνούσαν μαζί μου όλοι όσοι έχουν έστω και μια φορά περάσει το κατώφλι του και τους παρατηρείς να ξεχνιούνται με τα μάτια καρφωμένα να θαυμάζουν είτε το τέμπλο, είτε το ταβάνι είτε τις αγιογραφίες.

Χρόνια πολλά το πανηγύρι μας
που θα έλεγαν και οι παππούδες μας!

*Η φωτογραφία είναι απο της λιτανεία της περασμένης Κυριακής.