Πέμπτη 29 Απριλίου 2010

Το ξωκλήσι του Αϊ-Θανάση


Ο Μάης έρχεται σε 2 μέρες! Τελευταίος μήνας της άνοιξης, συνδεδεμένος με γιορτές, χαρά,επαφή με τη φύση! Φυσικά, κάθε τόπος έχει συνδέσει κάποιες στιγμές του χρόνου με διαφορετικά πράγματα. Στο χωριό μας η αρχή του Μάη ήταν εξ αρχής συνυφασμένη με την εκκλησία του Αϊ-Θανάση, αυτού του μικρού ναού, που δεσπόζει στην κορυφή του λόφου πάνω από το χωριό και είναι ορατός από όλη την γύρω περιοχή.
Πόσο, όμως, γνωρίζουμε την ιστορία του και την πορεία του ως τις μέρες μας;Μάλλον θα έχουμε ακούσει την ιστορία για την παλιά εκκλησία που χάλασε και πάνω στα θεμέλια της χτίστηκε η σημερινή! Υπάρχουν, όμως πολλά περισσότερα να μάθει κανείς για την εκκλησία αυτή και ταυτόχρονα για την ιστορία του χωριού, με την οποία φαίνεται το ξωκλήσι συμπορεύεται για αιώνες.
Ο παλαιός ναός, λοιπόν, φαίνεται να χτίστηκε γύρω στα 1832, καθώς στο πίσω μέρος της εικόνας του Χριστού που σώζεται από το τέμπλο του (μαζί με αυτές της Θεοτόκου, του Αγίου Αθανασίου και του Ιωάννη του Προδρόμου) αναγράφεται το έτος αυτό. Αυτό σημαίνει ότι ήταν πιθανότατα ο πρώτος ναός που χτίστηκε μετα την κάθοδο όσων γλίτωσαν από την ελονοσία στο Παλιοχώρι. Για το ακριβές έτος της μεταφοράς του χωριού δεν είμαστε (και πιθανώς δεν θα είμαστε ποτέ) σίγουροι. Το στοιχείο, όμως, μας δίνει ένα terminus ante quem (δηλαδή την ύστερη ημερομηνία), ώστε να σχηματίσουμε μια εικόνα.
Χτισμένος, λοιπόν, στα 1832 περίπου, ο ναός αυτός θα ήταν η κεντρική εκκλησία του χωριού ως τα 1864, οπότε και χτίστηκε η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο και μέχρι σήμερα κυρίως ναός. Με βάση και τα κατά καιρούς ευρήματα, κυρίως οστά και αγγεία (τα οποία μάλλον χρησίμευσαν για την περιποίηση των τάφων), φαίνεται ότι εδώ λειτουργούσε και το κοιμητήριο του χωριού, για όσο καιρό βρισκόταν σε χρήση ο ναός.
Οταν χτίστηκε η Κοίμηση, ο Αϊ-Θανάσης θα πρέπει να εγκαταλείφθηκε και οι ταφές να γίνονται στον περίβολο της Κοίμησης, όπου γίνονταν μέχρι το 1939. Εγκαταλειμένος ο ναός δεν πρέπει να άντεξε για πολύ. Ακόμη και γέροντες που γεννηθηκαν γύρω στα 1910 τον θυμούνται πάντα ως ερείπιο. Εντούτοις, όλοι μαρτυρούν πως ήταν πολύ ωραία εκκλησία, αναφερόμενοι, μάλλον, στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση της. Πράγματι, οι σωζόμενες εικόνες μαρτυρούν εξαιρετικό αγιογράφο, που μάλλον έλαβε πολύ καλή αμοιβή, όπως φαίνεται από την "ψιλοδουλειά" και την ιδιαίτερη προσοχή με την οποία έχει δημιουργήσει αυτά τα αριστουργήματα. Βέβαια, για να μην ξεχνάμε και το προηγούμενο θέμα μας, τη διαχείρηση της κληρονομιάς, αναφέρεται ότι οι υπόλοιπες εικόνες του παλαιού ναού, που είχαν μεταφερθεί στην Ευαγγελίστρια, κάποια στιγμή θάφτηκαν πίσω από το ιερό βήμα της με πρωτοβουλία του παπα-Χαράλαμπου Χριστόπουλου, γιατί θεωρήθηκαν άχρηστες!
Πέρασαν αρκετά χρόνια, ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος ιερέας και η στιγμή, για να ληφθεί η πρωτοβουλία της ανοικοδόμησης. Ήταν το 1956-7, όταν ο παπ-Αγγελής, με τη βοήθεια του επι χρόνια επιτρόπου Παναγιώτη Χριστόπουλου, άρχισαν έρανο για την κατασκευή του ναού και μάλιστα με άκρα μυστικότητα, για να μην γίνουν αντιληπτοί από τον μητροπολίτη Γερμανό Α΄, που είχε απαγορεύσει τους εράνους. Η προσφορά του παπ-Αγγελή δε σταμάτησε εκεί: μαζί και με άλλους χωριανούς και μη συγκέντρωσε την πέτρα και πρόσφερε εργασία ώστε να ολοκληρωθεί η ανοικοδόμηση. Αγοράστηκε η εικόνα του Αγίου Αθανασίου και της Παναγίας και δωρήθηκε η εικόνα της Αγίας Μαύρας, η οποία, είναι η αλήθεια, τιμάται περισσότερο και από τον Άγιο Αθανάσιο, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός.
Ένα ανθρώπινο λάθος αυτή τη φορά έγινε η αιτία να υποστεί και αυτός ο ναός ζημιές: ένας από τους επιτρόπους ανέλαβε με πρωτοβουλία του να απομακρύνει το χώμα από τον περίβολο του ναού. Φαίνεται όμως ότι τα παράκανε, γιατί έκτοτε η εκκλησία, συμβαλλούσης και της σαθρότητας του εδάφους και των κατά καιρούς σεισμών, υπέστη βαθιά ραγίσματα, που μάλλον θα οδηγήσουν στην κατάρρευσή της και την ανοικοδόμηση για τρίτη φορά!
Παρόλα αυτά, και φέτος, στις 2 και 3 Μαϊου η εκκλησία θα ανοίξει για να υποδεχτεί τον κόσμο, νέους αλλά και γέρους, που παρά την μεγάλη ανηφόρα, ανεβαίνουν ως εδώ από αγάπη για το ναό και ίσως ελκυόμενοι από την ομορφιά του τοπίου και τη θέα. Όσοι βρεθείτε στο χωριό μην παραλείψετε να πάτε.Είναι μια εντελώς διαφορετική εμπειρία, μια επαφή με τη φύση και με το παρελθόν!!!!
Χρόνια πολλά και καλό μήνα!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου