Διαχείρηση της κληρονομιάς μας

Με αφορμή αυτή την προσπάθεια που ξεκίνησε πρόσφατα για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα, σκεφτόμουν σχετικά με τον τρόπο που έχουν οι Έλληνες διαχειριστεί την κληρονομιά τους.
Και δεν αναφέρομαι, βέβαια στο απώτερο παρελθόν ( π.χ. επί Βυζαντινής αυτοκρατορίας ή επί Τουρκοκρατίας, οπότε δεν υπήρχε η ιδέα της πολιτιστικής κληρονομιάς, τουλάχιστον με την σημερινή έννοια), αλλά στην πρόσφατη ιστορία μας, από την ανεξαρτησία της Ελλάδας και εξής. Εξάλλου, μαρτυρείται ότι όταν επί Τουρκοκρατίας ξένοι περιηγητές και αρχαιολόγοι επιχειρούσαν να κλέψουν γλυπτά από την Ολυμπία (που δεν ήταν τότε παρά ενα βοσκοτόπι), οι ντόπιοι βοσκοί τους κυνηγούσαν, είτε από συναίσθηση της σημασίας των κειμηλίων αυτών για την σύνδεση των σύγχρονων Ελλήνων με τους αρχαίους προγόνους τους, είτε ακόμη και από συμφεροντολογικούς λόγους (''Ανήκουν σε μας και εμείς θα επιλέξουμε που θα τα πουλήσουμε"), γιατί και αυτό φυσικά δεν μπορεί να έλειπε!!!
Το θέμα είναι ότι ως Έλληνες περισσότερο κακό κάνουμε στην κληρονομιά μας παρά καλό! Σκεφτείτε τη μάστιγα της αρχαιοκαπηλίας: αμέτρητα κειμήλια έχουν εξαφανιστεί, στερώντας με αυτό τον τρόπο την επιστήμη από σημαντικά συμπεράσματα. Αρχαία γλυπτά και κεραμικά, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες , σύγχρονα έργα τέχνης εξαφανίζονται χωρίς κανένας να μπορεί να εξηγήσει το ποιός τα αφαίρεσε ή πού κατέληξαν.
Φυσικά δεν είναι μόνο η αρχαιοκαπηλία που ζημιώνει τον πολιτιστικό πλούτο. Εξίσου επιβλαβής είναι η αδιαφορία και η άγνοια. Μνημεία μένουν απροστάτευτα στο πέρασμα του χρόνου ή συντηρούνται από μη ειδικούς, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται σιγά-σιγά. Αρχαία γλυπτά που καταστρέφονται στη συντήρηση (όπως τα εν λόγω Μάρμαρα του Παρθενώνα), ναοί που έχουν να συντηρηθούν από την εποχή της κατασκευής τους, ιερές εικόνες, που αποτελούν όχι μόνο ιερά κειμήλια αλλά και ιστορικές αποδείξεις, μένουν στο έλεος της υγρασίας και του σαρακιού. Και περιμένουν έτσι απλά να γίνουν σκόνη, αντί να διαφυλαχθούν για τις επόμενες γενιές και για εκείνους που θα μπορέσουν να τα μελετήσουν καλύτερα και να βγάλουν τα σωστά συμπεράσματα.
Και τελικά έρχεται το γνωστό σύνδρομο του Έλληνα "Τί σε ενδιαφέρει εσένα;" ή "Τί ξέρεις εσύ περισσότερο;". Το θέμα, όμως, δεν είναι ποιός ξέρει περισσότερα από τον άλλο. Το θέμα είναι ποιός μπορεί να βοηθήσει, ώστε να δοθεί μια λύση. Γιατί ναι,με ενδιαφέρει, εφόσον είναι και δική μου κληρονομιά.Κάποιος την παρέδωσε σε μένα και τους συγχρόνους μου, όχι για να την καταστρέψω, αλλά για να την παραδώσω ακέραια (αν οχι καλύτερη) στους επόμενους. Τί νόημα έχει άλλωστε να δημιουργεί ο άνθρωπος, αν τα έργα του είναι καταδικασμένα να χαθούν λίγο μετά τη δημιουργία τους;
Μπορεί να σας ξένισα ή να σας εκνεύρισα λίγο, αλλά νομίζω ότι σε γενικές γραμμές θα συμφωνήσετε μαζί μου. Άλλωστε, είναι η άποψή μου, κι αν υψώνω λίγο τη φωνή είναι για να την υπερασπιστώ επαρκώς, οχι γιατί δεν έχω άλλο τρόπο, αλλά γιατί στην εποχή μας περνάει η "μαγκιά" και όχι ο ορθός λόγος και η συζήτηση!