Τετάρτη 13 Μαΐου 2020

Το Μπρούμα στην πρώτη οθωμανική απογραφή της Πελοποννήσου (1460-1463) (Μέρος Α΄)


   Με τις υποχρεώσεις να γίνονται όλο και πιο πιεστικές, αλλά ταυτόχρονα και με την έρευνα να προχωράει σε όλο και πιο ουσιαστικά μονοπάτια, το ιστολόγιο έμεινε επί δύο και πλέον χρόνια σιωπηλό. 
    Η επιστροφή θα γίνει με μια σειρά αναρτήσεων, οι οποίες θα αφορούν τα νέα στοιχεία που προέκυψαν για το χωριό μας, αλλά και για την Πελοπόννησο συνολικά, μετά την δημοσίευση τον Δεκέμβριο του 2019 της συμπληρωμένης μορφής της διδακτορικής διατριβής του οθωμανολόγου δρ. Γεωρ. Λιακοπούλου υπό τον τίτλο  The Early Ottoman Peloponnese: A study in the light of an annotated editio princeps of the TT10-1/14662 Ottoman taxation cadastre (ca. 1460-1463). Στην μελέτη αυτή παρουσιάζεται και σχολιάζεται για πρώτη φορά το πλήρες κείμενο της απογραφής που διεξήγαγαν οι Οθωμανοί μετά την κατάκτηση της Πελοποννήσου μεταξύ των ετών 1460 και 1463.


                                                                      Εισαγωγικά


Το κατάστιχο αποτελείται σήμερα από δύο μέρη, που προέκυψαν από τον διαμελισμό του κατά την δεκαετία του 1930. Από αυτά, το πρώτο με την αρχειακή ονομασία TT10 βρίσκεται στα Πρωθυπουργικά Οθωμανικά Αρχεία της Κωνσταντινούπολης, ενώ το δεύτερο (1/14662) φυλάσσεται στο Τμήμα Ανατολικών Συλλογών της Εθνικής Βιβλιοθήκης Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Σόφια (σ. 5).
Συνολικά απογράφονται 667 οικισμοί, χωρισμένοι σε 18 περιφέρειες: Καλάβρυτα (Kalavrita), Μυστράς (Mizisra), Μουχλί (Miḫlu), Βλαχέρνα (Bejenik), Αίγιο (Voştiça), Χλεμούτσι (Ḫulumiç), Γούμερο (Vumero), Παλαιόκαστρο (Kirvuḳor), Αρκαδιά (Arḳadya, δηλαδή Κυπαρισσία), Λεοντάρι (Londar), Κόρινθος (Ḳorisos), Παλιά Πάτρα (Balya Badra), Χαλανδρίτσα (Ḳalandriça), Σανταμέρι (Ṣandamiri), Γρεβενό (Girbene), Άγιος Ηλίας (Ayo Ilya), Γάτσικο (Ġardicḳo), Σαλμενίκο (Salmenik) (σ. 12).
Οι οικισμοί κατατάσσονται από τον καταστιχωτή σε τρεις ομάδες, ανάλογα με την εθνική καταγωγή των κατοίκων τους: άλλοι είναι αμιγώς ελληνικοί, άλλοι αμιγώς αρβανίτικοι και σπανιότερα ορισμένοι χαρακτηρίζονται μικτοί (σ. 220). Η καταγραφή κάθε οικισμού αρχίζει με την ονομασία του και την εθνοτική ομάδα στην οποία ανήκουν οι κάτοικοί του, ακολουθούμενη από τον τιμαριούχο στον οποίο έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα είσπραξης των φόρων. Ακολουθούν τα ονόματα των ενηλίκων αρρένων αρχηγών κάθε εστίας, τα ονόματα των χηρών και των ενηλίκων ανύπανδρων αρρένων (σ. 211). Τέλος, σημειώνονται τα ποσά των φόρων που αναλογούν στον οικισμό με βάση τον αριθμό των κατοίκων του και το μέγεθος της αγροτικής του παραγωγής (σ. 237 κ. εξ.).
Από τις 18 απογραφόμενες περιφέρειες οι αφορώσες την Ηλεία είναι αυτές του Χλεμουτσίου (εκτείνεται στα βόρεια του σημερινού νομού, από το Καγκάδι Αχαΐας μέχρι τα Σαβάλια), του Γουμέρου (από την ορεινή Ηλεία μέχρι το Ποντικόκαστρο Κατακόλου), του Αγίου Ηλία (μία στενή ζώνη οικισμών ανάμεσα στις δύο προηγούμενες περιφέρειες, από την Ανδραβίδα μέχρι την Δίβρη) και του Γάτσικου (περιλαμβάνει κυρίως οικισμούς της σημερινής Τριταίας Αχαΐας, αλλά και της Ηλείας, όπως το Λάλα και το Λυκούρεσι-Βασιλάκι).

(οι εντός παρένθεσης σελίδες παραπέμπουν στο βιβλίο του δρ. Λιακόπουλου)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου