Κυριακή 9 Μαΐου 2010

Ο Αϊ-Νικόλας και η ιστορία του


Αύριο, 10 Μαϊου, εορτάζεται η πάροδος του λειψάνου του Αγίου Νικολάου, δηλαδή η μεταφορά του από το ναό του αγίου στα Μύρα της Λυκίας στο Μπάρι της Ιταλίας κατά το έτος 1087. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, το πλοίο που μετέφερε το λείψανο πέρασε και από τα Επτάνησα, από τα οποία φαίνεται ότι μεταδόθηκε η παράδοση του εορτασμού αυτής της ημέρας και στη δυτική Πελοπόννησο. Το πιο γνωστό προσκύνημα της περιοχής, που εορτάζει αυτή τη μέρα είναι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στα Σπάτα, που ανήκει στη Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης. Όμως, την ίδια αυτή μέρα γιορτάζει και το εκκλησάκι του Αϊ-Νικόλα, που ανήκει σήμερα πια στο γειτονικό μας Λαντζόι.
Φαίνεται ότι ο ναός αυτός έχει μεγάλη ιστορία, καθώς στη θέση του σημερινού, που χτίστηκε γύρω στο 1990 μετά από εράνους που πραγματοποίησε μιά γυναίκα από το Λαντζόι, βρισκόταν η ομώνυμη εκκλησία του παλαιού Μπρούμα, όπως μαρτυρεί και το ομώνυμο τοπωνύμιο. Δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να υποθέταμε ότι και ο ναός εκείνος, όταν το χωριό ήταν στην παλιά του θέση, θα γιόρταζε στις 10 Μαϊου, όπως και σήμερα.
Μάλλον ο ναός εκείνος ήταν και ο κεντρικός του χωριού, αφού σε σχέση με τους δύο άλλους ναούς, τον Αϊ-Γιώργη και τον Αϊ-Γιάννη, βρίσκεται πιο κοντά στο Παλιοχώρι, στην τοποθεσία όπου εικάζεται (και πιστοποιείται πολλές φορές από τα ευρήματα) ότι βρισκόταν το χωριό. Επιπλέον, στον περίβολο του ναού έχουν ανασκεφεί πολλές φορές τάφοι, κάτι που πιθανώς υποδεικνύει ότι εδώ βρισκόταν και το νεκροταφείο του χωριού.
Τα πιο σημαντικά ευρήματα στο χώρο είναι κάποια μέλη από τον παλιό ναό, κυρίως δομικές πέτρες από κογχυλιάτη λίθο, και κεραμικά, όπως τούβλα, που μάλλον χρησίμευαν ως δάπεδο του ναού (αντίστοιχη χρήση κεραμικώς τούβλων στο δάπεδο της Επισκοπής στην Ώλενα), αλλά και τα χαρακτηριστικά διακοσμημένα με γραμμικά σχέδια κεραμίδια, που βρίσκει κανείς και στις ३ τοποθεσίες, όπου υπήρχαν οι εκκλησίες του χωριού.
Κάποιοι από τους δομικούς λίθους που σώζονται αποτελούν, σύμφωνα με Γερμανούς αρχαιολόγους που συμβουλεύτηκα, τμήμα αρχαίου ναού. Θα μπορούσε, ίσως, να εικάσει κανείς ότι προέρχονται από κάποιο κτίσμα της αρχαίας Ηράκλειας, που χρησιμοποιήθηκε για να χτιστεί ο ναός.
Υπάρχει, επίσης, μπροστά από το σημερινό ναό, μία μικρή τετράγωνη βάση από πέτρες, ασβεστοκονίαμα και κεραμίδια, που θα μπορούσε να είναι η αγία Τράπεζα του παλιού ναού. Εξάλλου, λέγεται ότι η αγία Τράπεζα διατηρούνταν μέσα στα χωράφια, πριν χτιστεί ο σημερινός ναός, αφού απαγορεύεται να καταστραφεί, ακόμα κι αν καταστραφεί ο ναός.
Από τις εικόνες που σώζονται από τις εκκλησίς του Μπρούμα, υπάρχουν 7 που φαίνεται ότι έχουν δημιουργηθεί από το ίδιο χέρι. Ανάμεσά τους υπάρχει και το ένα κομμάτι ενός βημόθυρου (δηλαδή της πόρτας από την Ωραία Πύλη) που φέρει τις εικόνες του Αποστόλου Πέτρου και του Αγίου Νικολάου. Η απεικόνιση του Αγίου Νικολάου είναι πιθανώς ένα στοιχείο για να σχετίσουμε την ομάδα αυτή των εικόνων με το ναό.
Η κατασκευή του σημερινού ναού είναι σίγουρο ότι προκάλεσε μεγάλη καταστροφή σε όποιο στοιχείο είχε απομείνει από τον παλιό. Η ανθρώπινη δραστηριότητα συνεχίζει το καταστροφικό της έργο ως σήμερα: προσπάθειες εξωραϊσμού του ναού αλλά και το γεγονός ότι ο χώρος αποτελεί μέρος αγροτικού δρόμου βλάπτουν όλο και περισσότερο ό, τι έχει απομείνει. Επομένως, η ανάγκη για συλλογή στοιχείων και τεκμηρίων είναι επιτακτική. Άλλωστε, όπως έχω και παλιότερα επισημάνει, ο άνθρωπος δημιουργεί για να καταστρέψουν οι επόμενες γενιές!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου