Τετάρτη 26 Δεκεμβρίου 2012

Αληθινά Χριστούγεννα

Χρόνια πολλά σε όλους!
Πέρασαν και τα φετινά Χριστούγεννα, από τα πιο δύσκολα ίσως  των τελευταίων δεκαετιών. Είναι φυσικό μέσα σε αυτήν την κατάσταση η διάθεση να λείπει για όσα είχαμε συνηθίσει άλλες φορές, αν δεν λείπει ήδη η δυνατότητα να ανταπεξέλθουμε στις ανάγκες και τις επιθυμίες μας με τον ίδιο τρόπο.
Κοιτάξτε, όμως, τριγύρω μας. Ο κόσμος ξαναγυρίζει στα πατρικά σπίτια, σε σπίτια φίλων, αντί σε πολυτελή και πανάκριβα εστιατόρια. Ξαναγυρίζει στην λιτή αφθονία του ελληνικού σπιτιού. Οι περισσότεροι γιορτάσαμε δυο και τρεις οικογένειες μαζί, όχι μόνο επειδή έχουμε ανάγκη να μοιραστούμε τα έξοδα, αλλά πολύ περισσότερο επειδή θέλουμε να νιώσουμε την ασφάλεια της αγάπης των δικών μας προσώπων, την ασφάλεια που μας λείπει σε αυτό το ολισθηρό περιβάλλον.
Αν δεν είναι αυτό το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων, μήπως είναι η λάμψη από τα κρύσταλλα και τα επίσημα σερβίτσια; Τοῦτο δεῖ ποιεῖν κακεἶνο μὴ αφιέναι που θα έλεγε και η Αιτία της γιορτής.
Κι αν το Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία το προσπερνάμε σαν μια ασήμαντη λεπτομέρεια της χριστουγεννιάτικης ιστορίας, ακόμη κι αν κάποιοι αρνούνται να πιστέψουν ότι ακούστηκε οπουδήποτε πάνω στην γη (ή πάνω από αυτήν), δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε ότι το μήνυμα του είναι αναγκαίο, φέτος περισσότερο από τις περασμένες χρονιές.
Πόσοι από εμάς έχουν στην καρδιά τους και στις οικογένειές τους ειρήνη και καλή διάθεση προς τους διπλανούς τους; Ακόμη κι αν κάποιος δεν δέχεται το παραμικρό από την θρησκεία Αυτού που γεννήθηκε μέσα στα άχυρα, θα δεχτεί ότι η αρμονική συμβίωση με τον εαυτό μας και με τους γύρω μας είναι ο μοναδικός τρόπος να προοδεύσει ο κόσμος.
Αν, λοιπόν, η οικονομική κρίση είναι το μέσο για να κατακτήσουμε από την αρχή αυτήν την εἰρήνη και την εὐδοκία, ας το εκμεταλλευτούμε. Σπανίως το κακό έρχεται μόνο του!
Χρόνια πολλά και καλά!

* Η εικόνα που συνοδεύει το άρθρο προέρχεται από το προσωπικό μου αρχείο και είναι η μοναδική τοιχογραφία που σώζεται, στην κόγχη της Προθέσεως, στον παλαιό ναό Αγίου Βασιλείου Χελιδονίου.

Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2012

Ηλειακή Πρωτοχρονιά 13

Ο ελληνικός πολιτισμός, σε όλην του την ιστορική διαδρομή, διέπεται μεταξύ άλλων από την ιδέα της συνέχειας. Θυμηθείτε ήδη τον Όμηρο, ο οποίος περιγράφει τον μυκηναϊκό πολιτισμό σαν να τον ζει ακόμη στην εποχή του, αν και οι τελευταίες εκλάμψεις του σημειώθηκαν εκατονταετίες πριν την τελική σύνθεση των ομηρικών επών. Θυμηθείτε την λογοτεχνία της κλασικής και ελληνιστικής εποχής, για την οποία οι μυθικές αφηγήσεις του Ομήρου δεν είναι μύθος αλλά ιστορία. Φέρτε στο μυαλό σας τα κείμενα των πρώτων εκκλησιαστικών Πατέρων και των μετέπειτα βυζαντινών συγγραφέων, όπου η αρχαιοελληνική διανόηση διατηρείται ζωντανή και γίνεται αντικείμενο γόνιμης επεξεργασίας. Ανακαλέστε ακόμη τα ποιήματα του Καβάφη και του Σεφέρη, όπου ο αρχαίος και ο βυζαντινός κόσμος απεικονίζονται ζώντες.
Αν αναλογιστούμε όλα αυτά, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε τον λόγο της άνθησης και στις μέρες μας της μελέτης της ιστορίας και του πολιτισμού που μας παραδόθηκε. Δεν είναι παράξενο, επίσης, που η Ηλεία έχει προς την κατεύθυνση αυτή καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια. Μεταξύ των αξιόλογων εντύπων που κυκλοφορούν (και κυκλοφόρησαν ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα) ένα από τα πλέον αξιόλογα και σοβαρά είναι η Ηλειακή Πρωτοχρονιά των εκδόσεων Βιβλιοπανόραμα, της οποίας ο καινούριος τόμος με τίτλο Ηλειακή Πρωτοχρονιά 13 κυκλοφόρησε αυτές τς μέρες.
Πρόκειται για έναν καλαίσθητο, αλλά κυρίως επιστημονικά επαρκέστατο τόμο 608 σελίδων, με κείμενα 83 μελετητών (μεταξύ αυτών και εμού) προσανατολισμένα στην έρευνα επί της ιστορίας και λαογραφίας της Ηλείας διαχρονικά. 
Είναι ενδεικτικό ότι μεταξύ των γραφόντων συγκαταλέγονται αξιοσέβαστα πρόσωπα, όπως ο μητροπολίτης Ηλείας κ. κ. Γερμανός και λόγιοι ιερείς της μητρόπολης, αλλά και άλλοι επιφανείς επιστήμονες, όπως η νυν Έφορος αρχαιοτήτων Γ. Χατζή-Σπηλιοπούλου και άλλοι αρχαιολόγοι με γνωστό έργο στις ηλειακές αρχαιότητες.
Όπως τονίζεται στο δελτίο τύπου του τόμου, πρόκειται για μία συλλογή κειμένων με διαχρονική αξία, που θα χρησιμεύσει ως εποικοδομητικό και ενδιαφέρον ανάγνωσμα όχι μόνο σήμερα και αύριο, αλλά σε κάθε μελλοντικό μελετητή της ηλειακής ιστορίας.
Η δική μου επαφή με τους ανθρώπους των εκδόσεων Βιβλιοπανόραμα μου έδειξε καταρχάς ότι πρόκειται για άτομα με μεγάλη αγάπη για τον τόπο και την ιστορία του, αλλά κυρίως για ευγενικούς και καταδεκτικούς ανθρώπους, που είναι πρόθυμοι να στηρίξουν το έργο νέων ανθρώπων. 
Η εξασέλιδη μελέτη μου με τίτλο "Οι Ιωνιάδες Νύμφες της Ηλειακής Ηράκλειας" προσπαθεί να συγκεντρώσει και να σχολιάσει όσα στοιχεία μας παρέδωσαν τα αρχαία κείμενα περί της λατρείας των Νυμφών της αρχαίας πισαϊκής πόλης. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη μελέτη για την Ηράκλεια στην σειρά της Ηλειακής πρωτοχρονιάς.  Η πρόσκληση των υπευθύνων ήδη από τώρα για συμμετοχή μου στον επόμενο τόμο είναι γι'αυτό εξαιρετικά τιμητική και, υπ' αυτή την έννοια, απόλυτα δεσμευτική. Άλλωστε, πως είναι δυνατόν να αρνηθεί κανείς την συμμετοχή του σε ένα έργο γεννημένο από την αγάπη των ανθρώπων αυτών για τον τόπο μας; Φαίνεται δε πως η αγάπη αυτή είναι μεταδοτική!