Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2012

Φθινοπωρινός περίπατος

Μιας και για λίγες μέρες είμαι στο χωριό, σκέφτηκα να εκμεταλλευτώ το απόγευμα και να περπατήσω στη φύση, που έπαψε να είναι τόσο εχθρική όσο το καλοκαίρι και καλεί για ηρεμία!
Από την βόλτα αυτή σας δίνω μερικές φωτογραφίες, που τράβηξα με το κινητό, από όσα χαρακτηριστικά της εποχής και του τοπίου συνάντησα!


Η ντόπια άγρια ορχιδέα.

Τμήμα κεραμικού (τούβλου) στο Σαμάκι.
Στην γύρω περιοχή δεν υπάρχει κανένα άλλο
ίχνος ανθρώπινης παρουσίας.
Η φύση ξαναγεννιέται!


Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

Λείψανα παλαιών χρόνων...

    Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες που κατά καιρούς έχω συγκεντρώσει από όποια γωνιά του χωριού μας μπορείτε να φανταστείτε - σπίτια, χαλάσματα, σπηλιές, τοπία, δέντρα, φυσικά και τεχνητά έργα - σταμάτησα για να χαζέψω αυτή την φωτογραφία από την κόγχη του ναού του κοιμητηρίου, της Αγια-Βαγγελίστρας, όπως την λέμε συνηθέστερα, όπου φαίνονται τα εναπομείναντα πιάτα που άλλοτε σχημάτιζαν το σημείο του Σταυρού. Απλό στολίδι, αφελές. Αναλογίζομαι, όμως, ότι αυτά τα πιάτα, που πιθανώς κάποτε χρησιμοποιούνταν σε κάποιο τραπέζι για να χορτάσουν έναν άνθρωπο (ή πολλούς ανθρώπους) κρέμονται εκεί πάνω εδώ και 101 χρόνια.
.
.
    Και θυμήθηκα τον Παπαδιαμάντη, που συγκινημένος περιγράφει μια αντίστοιχη εικόνα από ένα ξωκλήσι της Σκιάθου, με την άφταστη έκφρασή του:
Ολόγυρα εις τους τοίχους, υψηλά άνω των υπερθύρων και υπό τα γείσα της στέγης, ωραία μικρά πινάκια παλαιών χρόνων ήσαν εγκολλημένα, σχηματίζοντα μέγαν σταυρόν επί της χιβάδος του ιερού Βήματος προς ανατολάς, μετά υποποδίου εις σχήμα ανεστραμμένου Τ εκ πέντε άλλων πινακίων και άλλους δύο σταυρούς δεξιόθεν και αριστερόθεν, ύπερθεν των δύο παραθύρων του χορού και τέταρτον σταυρόν άνωθεν της φλιάς της εισόδου, δυσμόθεν. Και τα ωραία παλαιά πιατάκια ήσαν όλα χρωματιστά, γαλάζια και υποπράσινα και κιτρινωπά και λευκά, με κλαδάκια και με λούλουδα και με ανθρωπάκια και με πουλιά, φιλοκάλως και κομψώς διατεθειμένα, στίλβοντα εις τον ήλιον, χάρμα των οφθαλμών, κειμήλια υψηλά κείμενα, στερεά βαλμένα εις τας κόγχας των, αφελή αναθήματα, λείψανα παλαιών χρόνων, περισώσματα αρπαγών και δηώσεων παντοίων, ολιγότερον φευ! ασφαλή από της νεοτέρας αρχαιολογικής και αρχαιοκαπηλικής μανίας. Και ο απλούς ούτος στολισμός παρείχε μεγάλην χάριν, μεμειγμένην με άρρητον τρυφερόν θέλγητρον, εις το μικρόν βραχοφυτευμένον παρεκκλήσιον, εμπνέων εις τον επισκέπτην μεγάλην επιθυμίαν να διασκελίσει το κατώφλιον, να εισέλθει εις τον πενιχρόν ναΐσκον, ν’ ανάψει κηρίον, να κάμει τον σταυρόν του, και ν’ ασπασθεί ευλαβώς την εικόνα της Παναγίας...

                                                                 Αλ. Παπαδιαμάντη, Ἡ Γλυκοφιλοῦσα (1894). 

Δευτέρα 8 Οκτωβρίου 2012

Κάτοικοι Ηράκλειας στο αρχείο Κρεμαστής

Καλό φθινόπωρο σε όλους! Η αλήθεια είναι ότι φέτος έχει αργήσει λίγο να φτάσει, αλλά όπως έλεγαν και οι παππούδες μας: "Εδώ κάνουν οι ανθρώποι σαν θέλουν, ο Θεός δεν θα κάνει;¨!
Είναι αρκετός καιρός τώρα που ασχολούμαι με μία ομάδα εγγράφων των Γενικών Αρχείων του Κράτους, τα οποία αποτελούν αιτήσεις των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Ολυμπίας και του Πύργου σε διάφορες αρχές του Κράτους με σκοπό την διατήρηση του Μοναστηριού της Κρεμαστής. Σύμφωνα με απόφαση του βασιλιά Όθωνα, όσα Μοναστήρια δεν φιλοξενούσαν πάνω από πέντε μοναχούς εξαναγκάζονταν να κλείσουν και οι μοναχοί τους έπρεπε να μεταφερθούν σε άλλες μονές. Στην περίπτωση της Κρεμαστής, ο ηγούμενος από λάθος (ή από καχυποψία, επειδή φοβήθηκε ότι η απογραφή των μοναχών θα σήμαινε περισσότερους φόρους) δήλωσε μόνον τέσσερις ιερομονάχους, αποκρύπτοντας τους δύο απλούς μοναχούς που ζούσαν στο μοναστήρι. Έτσι, η Κρεμαστή χαρακτηρίστηκε "μη διατηρούμενη".
Όταν συνειδητοποιήθηκε το λάθος, οι κάτοικοι της περιοχής άρχισαν να συγκεντρώνουν υπογραφές και να απευθύνονται σε κάθε αρμόδια υπηρεσία, προκειμένου να σώσουν το μοναστήρι. Στη προσπάθεια αυτή επιστρατεύθηκαν και υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, όπως οι δήμαρχοι της περιοχής και άλλοι τοπικοί άρχοντες.
 Τα τέσσερα σωζόμενα έγγραφα απευθύνονται αντίστοιχα στην "ἐπὶ τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Γραμματείαν" (31/12/1834), στην "Βασιλικὴν Νομαρχίαν Ἀχαΐας καὶ Ἤλιδος" (10/5/1836), στην "Ἱερὰν Σύνοδον τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος" (10/5/1836) και στην "Ἐπισκοπὴν Ἀχαΐας" (28/11/1836). Υπογραφές κατοίκων Μπρούμα βρίσκουμε στα τρία πρώτα.
Από τον γραφικό χαρακτήρα φαίνεται ότι μερικοί εκ των υπογραφόντων πρέπει να ήταν αγράμματοι και για τον λόγο αυτό υπογράφουν άλλοι εξ ονόματός τους. Ακόμη και στην περίπτωση των εγγράμματων, όμως, η γνώση γραφής περιορίζεται στα πολύ βασικά, αφού σπάνια βρίσκουμε όνομα χωρίς ορθογραφικό λάθος. Αντίθετα, το κείμενο της αίτησης είναι καλλιγραφημένο, χωρίς ορθογραφικά λάθη και φυσικά σε άπταιστη καθαρεύουσα.
Παρακάτω παραθέτω τα σημειούμενα ονόματα, μεταξύ των οποίων και αυτά του δημογέροντα του χωριού και του ιερέα Παπαγγελή Γκουρασόπουλου (προφανώς Γκουράσα, αφού την εποχή αυτή είναι συνήθης η πρακτική της προσθήκης και αφαίρεσης κατά βούληση της κατάληξης -όπουλος στα επώνυμα. Πολλές φορές, μάλιστα, το ίδιο πρόσωπο μπορεί να αναφέρεται και με τους δύο τρόπους στο ίδιο έγγραφο).


Δημογέρων Ἀθανάσιος Κανελλόπουλος
Ἀναγνώστης Ἀποστολόπουλος
Ἀβράμης Φωτόπουλος
Παπαγγελὴς Γκουρασόπουλος
Σωτήριος Γκουρασόπουλος
Παναγιώτης Μπούλιαρης
Ἀναγνώστης Μπαμπαλής
Θανάσης Ἀναστασόπουλος
Ἀσημάκης Κατζαριώτης
Γιωργάκης Κατζαριώτης
.
(Σημείωση: Τα ονόματα δίνονται στην ορθή τους μορφή και όχι με την ορθογραφία που εμφανίζονται στα έγγραφα)

Για την λίστα των ιερέων πριν την ανέγερση του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δείτε εδώ.